Damster stichting wil na de kalkoven nu Poortgebouw onder handen nemen
Nadat stichting BICSA er twee jaar geleden in slaagde om de kalkoven op de gemeentewerf in Appingedam in z'n oude luister te herstellen, is nu het Poortgebouw op begraafplaats Rusthof aan de beurt. Donderdag kocht de stichting het pand. BICSA staat voor Behoud Industrieel en Cultureel erfgoed Stad Appingedam. 'We zijn in 2019 opgericht om de kalkoven te restaureren', zegt bestuurslid Martinus van Hoorn. In 2022 was die klus geklaard: de Damster kalkoven uit 1900 staat er sindsdien weer prachtig bij.
Meer gebouwen het restaureren waard
Dat was echter geen reden om de stichting op te heffen. 'Want er zijn in Appingedam wel meer gebouwen die het restaureren waard zijn', zegt Van Hoorn. 'We hebben eerst even wat om ons heen gekeken en kwamen toen als snel bij het Poortgebouw aan de Jukwerderweg bij begraafplaats Rusthof als ons volgende project.'
Uniek Poortgebouw
Het Poortgebouw werd bijna een eeuw geleden (in 1925) gebouwd in opdracht van de gemeente Appingedam. Het is een tamelijk uniek gebouw, weet Van Hoorn.
'Er zijn in de provincie Groningen nog maar drie poortgebouwen over. Die van ons dus, eentje in Hoogezand en in denk nog eentje in de stad Groningen. Maar die in Appingedam is speciaal ontworpen en echt heel mooi. De begraafplaats die erachter ligt is in 1925 aangelegd door de bekende tuinarchitect Vroom, het Poortgebouw is ontworpen door gemeentearchitect Stevens.'
In het Poortgebouw woonde vroeger de beheerder van de begraafplaats. 'En aan de andere kant lagen de mensen dan opgebaard. Maar dat gebeurt natuurlijk niet meer op die manier, dat is helemaal uit de tijd. En omdat achter het gebouw een begraafplaats ligt en aan de voorkant een parkeerplaats, wil niemand er wonen. Maar het gebouw an sich is prachtig.'
Daarbij ligt er op begraafplaats Rusthof heel wat Damster historie begraven. Jan Brons van motorfabriek Brons en advocaat Arent Tonko Vos bijvoorbeeld. 'Heel veel oorlogsslachtoffers ook, mensen uit de Molukse gemeenschap, noem maar op.'
Verwoest door brand
In februari vorig jaar brak er brand uit in het pand. Van Hoorn: 'Het was gekocht door een investeerder die het wilde opknappen. Maar tijdens werkzaamheden is er brand ontstaan...' De gevolgen waren enorm: 'De hele kap is er toen afgebrand.'
Rotte kies
Sinds de brand bood het Poortgebouw een wat trieste aanblik. 'Het was een beetje een rotte kies geworden, het leek helemaal nergens op.' Maar dat gaat dus veranderen. Ik heb aan de Jukwerderweg net wat mensen gesproken, en die zijn hartstikke blij dat er nu wat aan gedaan wordt.'
Sinds donderdag is het Poortgebouw eigendom van de stichting BICSA. 'We hebben het kunnen kopen met behulp van anderen.'
Kosten nog onbekend
Wat de restauratie gaat kosten is nog ongewis. Van Hoorn: 'We moeten eerst een plan van maken en vervolgens moeten we het geld bij elkaar zien te krijgen. Gelukkig staat de gemeente er ook achter. Maar er zijn nog wel wat stappen te zetten. Het zal gauw een paar jaar duren voor ook deze klus geklaard is.'